Diagnoza dziecka z podejrzeniem mutyzmu wybiórczego

1 Przede wszystkim oficjalną diagnozę mutyzmu wybiórczego stawia lekarz psychiatra. Pierwsze kroki możemy skierować do poradni psychologiczno-pedagogicznej (PPP) lub innej poradni w której przyjmuje psycholog (uwaga – do psychologa w ramach NFZ potrzebne jest skierowanie, do PPP nie). Często do poradni PPP kieruje dziecko szkoła/ przedszkole, pierwsze obserwacje psychologa z PPP też czasem odbywają się na terenie placówki. Wizyta w poradni zapewni nam wstępne badanie psycho-pedagogiczne, mogące być pewną wskazówką dla psychiatry.

Jeśli jednak okazuje się, że czas oczekiwania na spotkanie w poradni lub wstępne badania tam napotykają jakieś trudności, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby udać się od razu do psychiatry (nie potrzeba skierowania). Psychiatra przede wszystkim przeprowadzi z rodzicem wywiad dotyczący rozwoju dziecka (warto przypomnieć sobie kolejne etapy rozwoju dziecka) i zauważonych trudności oraz zobaczy jak dziecko reaguje na osobę obcą. Diagnozę znacznie ułatwią:

• opinia ze szkoły/ przedszkola/ zajęć dodatkowych (jeśli dziecko na takie uczęszcza)
• ew. opinie psychologa, logopedy, pedagoga (oczywiście jeśli takie posiadamy)
• nagrania luźnej zabawy (aby pokazać sytuację w której dziecko mówi swobodnie, choć czasem udaje się psychiatrze to zaobserwować np. w poczekalni)

Gdy psychiatra wystawi diagnozę potrzebujemy od niego już „tylko” stosownych zaświadczeń:

• Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dla celów zespołu orzekającego dla PPP (najczęściej do pobrania na stronie poradni), z zaznaczoną potrzebą:
  – o wczesnym wspomaganiu rozwoju dla dzieci przedszkolnych (tu niezbędne bywa napisanie przez psychiatrę informacji – o tym, że dziecko jest niepełnosprawne, ponieważ rozporządzenie MEN mówi o tym, ze WWR przyznaje się dla dzieci od chwili wykrycia niepełnosprawności)
  – o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na zagrożenie niedostosowaniem społecznym dla dzieci szkolnych (aby zmniejszyć wątpliwości poradni co do zasadności przyznania w/w kształcenia warto poprosić lekarza o wpisanie informacji o zaburzeniach lękowych, nie tylko użycie w diagnozie słów „mutyzm wybiórczy”)
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dla potrzeb zespołu orzekającego niepełnosprawność
  (do pobrania na stronach miejskich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności). I tu znów – „zaburzenia lękowe w tym mutyzm wybiórczy”.

Orzeczenie niepełnosprawności nie jest niezbędne do uzyskania pomocy w szkole, ale ułatwia załatwienie opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju (WWR) oraz różnych innych spraw (np. dostęp do terapii integracji sensorycznej w razie potrzeby, zniżki w różnych miejscach – a jak wiadomo im więcej społecznych okazji do ćwiczeń tym lepiej)

2 Dokumenty dotyczące orzeczenia niepełnosprawności składamy w miejskim zespole orzekania wraz z wnioskiem o wydanie orzeczenia oraz dotychczasową dokumentacją medyczną (i czekamy na termin komisji), a w trakcie oczekiwania zgłaszamy się do PPP.

3 W PPP składamy wniosek o wydanie orzeczenia o kształceniu specjalnym lub opinii o potrzebie objęcia WWR, zaświadczenie od lekarza i dokumenty dotyczące sytuacji dziecka (najczęściej poradnie proszą o opinię ze szkoły i ew. dotychczasowe opinie specjalistów). Należy pamiętać, że poradnia nie może odmówić przyjęcia pisemnego wniosku. Może co najwyżej odmówić wydania orzeczenia, ale taką odmowę musimy dostać na piśmie. Jeśli nie odbyliśmy wcześniej badań w PPP (lub poradnia stwierdzi, że są niekompletne) poradnia poprosi o umówienie do ich psychologa i pedagoga w celu przeprowadzenia w/w (ocena możliwości dydaktycznych dziecka, badanie możliwości intelektualnych). Bywa, że poradnia te informacje lub ich część odczyta z opinii szkolnej (szczególnie jeśli nie uda się specjalistom nawiązać współpracy z dzieckiem).

4 Po zebraniu całości dokumentacji poradnia podaje termin zebrania zespołu orzekającego (komisja jest wewnętrzną procedurą poradni, nie mamy obowiązku w niej uczestniczyć, ale mamy do tego prawo i warto z niego skorzystać, aby na bieżąco wyrazić opinię o potrzebach do zawarcia w orzeczeniu) i termin w którym możemy odebrać orzeczenie. Na rozpatrzenie wniosku PPP ma 30 dni od momentu złożenia pełnej dokumentacji. Jeśli orzeczenie o niepełnosprawności uzyskamy przed komisją w poradni, to należy dołączyć je do dokumentacji (szczególnie przy staraniu się o WWR).

Od decyzji zespołu w sprawie WWR nie ma odwołania do Kuratorium Oświaty. W przypadku orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, od decyzji Zespołu Orzekającego wnioskodawca może wnieść odwołanie do Kuratora Oświaty, za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia.

5 Odebrane z poradni orzeczenie składamy w sekretariacie szkoły lub przedszkola.

W przypadku orzeczenia o kształceniu specjalnym szkoła ma obowiązek w ciągu 30 opracować Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET), czyli plan wsparcia dziecka, jego zajęć terapeutycznych, metod pracy na lekcjach itd. Na spotkanie zespołu tworzącego IPET szkoła ma obowiązek zaprosić rodzica (tak jak w PPP – rodzic nie ma obowiązku obecności, ale warto przyjść i wspólnie z kadrą szkoły ustalić plan działania).
Za realizację zaleceń podanych w orzeczeniu odpowiada dyrektor szkoły/ przedszkola.