Diagnozowanie mutyzmu wybiórczego (MW)

Istnieje wiele przyczyn, dlaczego dzieci nie mówią. Dzieci z MW mogą zostać zakwalifikowane do jednej z trzech kategorii:

1. „czysty” MW – jest to fobia przed mówieniem, związana z tym KTO może cię usłyszeć. MW może być ciężkiego lub lekkiego stopnia;
2. MW połączony z zaburzeniami mowy lub uczeniem się dodatkowego języka;
3. MW połączony z inną diagnozą taką jak zaburzenia ze spektrum autyzmu, fobia społeczna lub inne zaburzenia (na tle medycznym, środowiskowym czy emocjonalnym).

Nie należy mylić MW z:

• mutyzmem posttraumatycznym – bardziej uogólnionym zanikiem komunikacji występującym po silnie stresującym wydarzeniu. Dziecko potrzebuje wtedy pomocy związanej z tym, czego było świadkiem lub czego doświadczyło.
• niechęcią do mówienia – to dotyczy nas wszystkich (więcej informacji na dole strony).

Wskazania do diagnozy w kierunku mutyzmu wybiórczego

• Dziecko nie mówi do lub nie odzywa się w obecności określonych osób, chyba że spełnione są pewne okoliczności (np. niskie obciążenie komunikacyjne) i takie zachowanie jest niezmienne.
• Nie ma wskazań do tego, że brak komunikacji werbalnej może być wytłumaczony całkowicie przez zaburzenia mowy. Dziecko może mieć trudności w tym zakresie, ale niezależnie od tego, z jednymi osobami rozmawia swobodniej niż z innymi.
• Nie ma wskazań do poważnych zaburzeń zachowania, rozwojowych czy psychotycznych. Dziecko dobrze radzi sobie z interakcją z jedną lub większą ilością znajomych osób.

Wskazania wykluczające diagnozę mutyzmu wybiórczego

• Dziecko nie odzywa się w żadnych okolicznościach.
• Dziecko nie rozwinęło mowy łączonej w domu.
• Dziecko ma poważne problemy z uczeniem się.
• Dziecko tak samo mało odzywa się w domu.
• Dziecko ma zmienne nawyki dotyczące mówienia, na przykład w niektóre dni rozmawia z nauczycielem a w inne nie, nie ma stałych uwarunkowań (np. obecność tych samych osób).
• Nagłe ustanie lub redukcja mowy(należy zbadać możliwe przyczyny np. prześladowanie w szkole/ nadmierna krytyka).

Niechęć do mówienia (istnieje dobry powód, dla którego dziecko nie chce mówić)

Mówienie nie zależy od tego, kto jest przy tym obecny, tak jak w MW, ale jest uzależnione od:

• presji do odzywania się w nowych sytuacjach, często gdy trzeba mówić na forum grupy (dzieci są naturalnie nieśmiałe lub przytłoczone i potrzebują czasu, żeby się oswoić i rozkręcić. Natomiast nie mają problemu z rozmową 1:1);
• złożoności/niezrozumiałości języka (dzieci potrzebują prostszych komunikatów);
• osobowości i stylu bycia osoby, która z nią rozmawia (dzieci reagują lepiej, gdy wchodzą w interakcję z osobami bezkonfliktowymi i niedyrektywnymi);
• strachu przed konsekwencjami (np. wpływy kulturowe i ostrzeżenia –dziecko potrzebuje pozwolenia i akceptacji społecznej, zanim będzie w stanie mówić otwarcie);
• tematu rozmowy i zainteresowań społecznych (należy brać pod uwagę diagnozę pod kątem zaburzeń ze spektrum autyzmu).